Muzyka klasyczna

Kompozytorzy poematu symfonicznego w XIX wieku – szkoła niemiecka

• Szkoła niemiecka

Richard Strauss-(ur. 11 czerwca 1864 w Monachium, zm. 8 września 1949 w Garmisch-Partenkirchen) – niemiecki kompozytor muzyki późnego romantyzmu, dyrygent, skomponował 7 poematów.

-Cechy późnego romantyzmu: rozbudowana orkiestracja, błyskotliwa instrumentacja (bogactwo), wyraziste obrazowanie treści literackich, zaawansowana harmonia.

1. Makbet/Don Giovani: inspirowane postaciami literackimi xix wieku
2. Ucieszne figle dyla sowizdrzały op.28: rondo symfoniczne, forma wariacji ( introdukcją tematu z 10 wariacjami), nietypowe instrumenty, klarnet b ilustruje chichot dyla sowizdrzały, stosowanie tłumików, inspiracje legendami/baśniami
3. Tako Rzecze Zarathustra: częste zmiany dur/moll, 9 ogniw ze zmianami nastroju
4. Wschód Słońca
5. O zaświatach
6. O Nauce
7. Śmierć i wyzwolenie: tematyka psychologiczna, inspirowany biograficznie z życia autora

Kompozytorzy poematu symfonicznego w XIX wieku – szkoła polska

• Szkoła polska

Zygmunt Noskowski–(ur. 2 maja 1846 w Warszawie, zm. 23 lipca 1909 tamże) – polski kompozytor, dyrygent i pedagog. Wykształcił wielu znakomitych kompozytorów, m.in. Karola Szymanowskiego, Mieczysława Karłowicza, Ludomira Różyckiego, Grzegorza Fitelberga, Wacława Lachmana i Apolinarego Szelutę.

Step op.66 (1896 rok): PIERWSZY POLSKI POEMAT SYMFONICZNY, inspirowany ogniem i mieczem (Henryk Sienkiewicz), forma allegra sonatowego (2 tematy) opracowane na motywach folkloru polskiego/ukraińskiego

Kompozytorzy poematu symfonicznego w XIX wieku – szkoła fińska i rosyjska

• Szkoła fińska

Jean Sibelius-(ur. 8 grudnia 1865 w Hämeenlinna, zm. 20 września 1957 w Järvenpää) – fiński kompozytor, wolnomularz. Uważany jest za twórcę narodowego stylu w muzyce fińskiej.

1. En Saga
2. Le Cygne de Tuonela
3. Finlandia
4. Córka Pohjola
5. Oceanidy

-Finlandia: styl narodowy fiński, charakter melancholii, ciemne brzmienie, kształtowanie rapsodyczne, swobodna budowa formy

• ---

  Szkoła rosyjska

Modest Musorgski-(ur. 9 marca/21 marca 1839 w Karewie, obwód pskowski, zm. 16 marca/28 marca 1881 w Sankt Petersburgu)-rosyjski kompozytor należący do „Potężnej Gromadki” (5 najwibitniejszych kompozytorów tego okresu w Rosji)

1. Noc na łysej górze (skale całotonowe)

Aleksander Borodin–(ur. 31 października/12 listopada 1833 w Petersburgu, zm. 15 lutego/27 lutego 1887 tamże)- chemik rosyjski, w wolnym czasie kompozytor i muzyk. Powszechnie znany tylko jako kompozytor, należący do „Potężnej Gromadki”. Napisał operę Kniaź Igor, trzy symfonie, kwartety smyczkowe oraz pomniejsze utwory.

1. W stepach Azji Środkowej (obraz karawany przez pustynię)

Kompozytorzy poematu symfonicznego w XIX wieku – szkoła czeska

šW II połowie XIX wieku powstają szkoły narodowe. Utwory programowe + charakter narodowy ( podkreślony w tytułach – Liszt np. Hungaria)

• Muzyka czeska

Bedrich Smetana-(ur. 2 marca 1824 w Litomyšlu, zm. 12 maja 1884 w Pradze) – czeski kompozytor okresu romantyzmu. Uznawany za jednego z najwybitniejszych kompozytorów tego okresu w Czechach.

Moja ojczyzna: cykl 6 poematów, inspirowane historycznie:

1. Wyszehrad (wzgórze)
2. Wełtawa (rzeka)
3. Z czeskich łąk i gajów

Antonin Dvorak–(ur. 8 września 1841 w Nelahosevsi, zm. 1 maja 1904 w Pradze) – czeski kompozytor i dyrygent okresu romantyzmu. Urodził się w Nelahozevsi pod Pragą, studiował w Pradze i tu spędził prawie całe swoje życie z wyjątkiem lat 1892–1895 gdy objął stanowisko dyrektora konserwatorium w Nowym Jorku.

Był on obok Bedřicha Smetany czołowym przedstawicielem czeskiej muzyki narodowej. Był kompozytorem wszechstronnym: tworzył symfonie (najbardziej znana e-moll Z Nowego Świata op. 95 z 1893), kwartety smyczkowe, opery, poematy symfoniczne, pieśni, msze, utwory fortepianowe oraz koncerty – w tym najsłynniejszy Koncert wiolonczelowy h-moll op. 104, o którym Johannes Brahms pisał: „Gdybym wiedział, że wiolonczela jest zdolna do takich rzeczy, sam bym napisał ten koncert”.

1. Wodnik

Kompozytorzy poematu symfonicznego w XIX wieku-twórca

Co to jest Poemat Symfoniczny ?

Jest to instrumentalna forma muzyczna. Za twórcę pierwszego poematu symfonicznego uchodzi Ferenc Liszt. Poemat symfoniczny to utwór o charakterze programowym, zwykle sugerowanym już w tytule. Forma nie posiada określonej budowy i jest podporządkowana wymogom fabularnej treści, inspirowanej najczęściej literaturą, rzadziej sztukami plastycznymi^[1]. Wczesne poematy symfoniczne były zazwyczaj jednoczęściowe. W XIX wiecznych Niemczech w odniesieniu do poematu symfonicznego używano nazw Tondichtung, Musikalisches Gedicht, Sifnonische Dichtung i innych. W literaturze muzycznej pierwszy raz określenia Tondichtung użył Carl Loewe w stosunku do utworu Mazeppa op. 27 według Byrona, napisanego w 1830 r.

Twórca Poematu symfonicznego

Ferenc Liszt-(ur. 22 października 1811 w Raiding, zm. 31 lipca 1886 w Bayreuth) – węgierski kompozytor i pianista, jedna z najwybitniejszych postaci romantyzmu w muzyce. Był też wybitnym filozofem, pisał eseje i artykuły, działał na arenie politycznej, skomponował 13 poematów.

-šInspiracje postaciami mitologicznymi/historycznymi

-šDzieła (m.in.):

1. Tasso
2. Orfeusz
3. Prometeusz
4. Mazeppa
5. Hamlet
6. Hungaria
7. Preludia
8. Ideały

š-Preludia: treść programowa inspirowana autobiograficznie (komentarz: własne refleksje Liszta do wiersza literackiego A.Lamaritnea pt. Preludia)

-šHunnenschlacht: inspirowany malarstwem (W.Von kaulbach –hunnenschlacht= bitwa ludów chrześcijańskich z poganami, cytaty: bitwa hunów – wierny krzyż chorał

Zdjęcia na tej stronie pochodzą z następujących źródeł:

F.Liszt – https://pl.wikipedia.org/wiki/Ferenc_Liszt

R.Strauss – https://www.biography.com/people/richard-strauss-9497013

Z. Noskowski – http://blog.instrumenty.edu.pl/2017/02/17/fortepian-zygmunta-noskowskiego-1846-1909/

A.Borodin – https://www.sciencesource.com/archive/Alexander-Borodin–Russian-Chemist-and-Composer-SS2698775.html#/SearchResult&ITEMID=SS2698775

J.Sibelius – https://www.pinterest.co.uk/pin/334673816037521174/

M.Musorgski – http://www.muzykotekaszkolna.pl/wiedza/kompozytorzy/musorgski-modest-1839-1881/

B.Smetana – https://en.wikipedia.org/wiki/Bed%C5%99ich_Smetana

A.Dvorak– https://www.edukator.pl/antonin-dvok,3972.html